Martha Da’ro over LGBTQ+ in hiphop: “We hebben nood aan realmodels”

February 18, 2020

•

min read

Queer en gay people zijn meer dan ooit hun rechtmatige plaats in alle lagen van de maatschappij aan het opeisen. Die groeiende aanwezigheid en visibiliteit toont zich ook in de urban muziekscene.

Internationaal plaveien voortrekkers als Mykki Blanco en Frank Ocean een pad naar meer normalisering van de LGBTQ+ community in een genre dat hen niet altijd vriendelijk gezind was. In deze reeks schetsen we de situatie in België aan de hand van persoonlijke portretten van gay en queer people die zich - elk op hun eigen manier - bewegen in de Belgische hiphop scene. Vandaag: Martha Da'ro.

<div class="post_button"><a href="https://login.circle.so/sign_up?request_host=community.chase.be" class="button is-small w-button">Word lid van onze community</a></div>

Door Pieter D’Hooghe en Yannick Deleebeeck, foto's door Damon De Backer. Dit project werd mede mogelijk gemaakt door de steun van het Vlaams Journalistiek Fonds.

© Damon De Backer

Met een naam die garant staat voor succes lijkt Martha Da’ro de laatste jaren incontournable te worden in de artistieke wereld. Ze timmerde met het Mechelse hiphop collectief Soul’Art aan een weg naar de Belgische top en wist zo zelfs een platencontract te verzilveren bij Top Notch.

Vervolgens debuteerde ze op het grote scherm in 'Black', de film van kersverse Hollywood talenten Adil El Arbi en Bilall Fallah, waarna het tijd was om Soul’Art on hold te zetten en zich te smijten op haar eigen muzikaal soloproject. 'Cheap Wine & Paris', zo zal haar debuut EP heten.

Na omzwervingen die haar hebben geleid van Bergen over Gent tot Brussel, lijkt Martha klaar om internationaal furore te maken. Ondertussen startte ze ook 'Visual Poetry' met haar partner Yaqine Hamzaoui. Samen produceerden ze onder andere de 'Sugarman' videoclip.

Ze is zowel op het scherm als op de planken te vinden; je zou Martha gerust kunnen omschrijven als een culturele veelvraat. Iemand die zich niet wil beperken tot slechts één aspect maar net inspiratie en voldoening haalt uit een bredere artistieke profilering: "Als persoon is het Martha, Da’ro is mijn artiestennaam. Ik acteer, musiceer, schrijf, regisseer en luister. Net doordat ik zoveel bezig ben met verschillende zaken, heb ik snel nood aan iets nieuws en wil ik me niet beperken. Soms kan ik me beter uiten in visuele zaken dan in muziek, wanneer ik de woorden er niet voor vind bijvoorbeeld. Maar als ik zelf iets doe, dan is dat gewoon ongefilterd Martha." Die pure vorm is haar beste vorm, gedoemd om potten te breken.

Experimenteren met woede

Intussen speelde Martha mee in 'Over Water' - de veelgeprezen fictieserie van de hand van Tom Lenaerts en Paul Baeten Gronda - op Eén en nam ze ruim de tijd om haar nieuwe EP te boetseren. Naar eigen zeggen zijn artiesten die inspiratie halen uit een breed kader de meest interessante. Ongelijk kan je haar moeilijk geven: ook Tom Barman, David Byrne en Childish Gambino delen die gedachte. "Daarin is hiphop een heel interessant genre, want je kan het letterlijk mengen met alles. Dat is ook hetgeen ik nu probeer te doen met mijn nieuwe muziek. Ik ben gaan kijken in de richting van kuduro - energieke, dansbare muziek uit Angola die altijd start vanuit de drang om te vernieuwen. Het is iets wat je ook bij hiphop voelt want er zijn altijd nieuwe sounds die hip zijn."

© Damon De Backer

"Ik laat me beïnvloeden door al wat op mijn pad komt. Dus ik heb niet meteen schrik dat mensen mijn muziek niet meer gaan herkennen, want als persoon – en als artieste – evolueer je nu eenmaal. Je blijft wel voor eeuwig trouw aan een soort inner child, je aangeboren karakter." Geboren in Bergen, opgegroeid in Mechelen, vervolgens verhuisd naar Gent en nu in Brussel. Ook dat nomadenbestaan heeft Martha haar artistieke richting constant veranderd: "Voor mij was Mechelen het absolute beginpunt, het leek alsof ik daar het maximale gaf. In Gent leek het dan toch nog een paar stappen verder te gaan. En vandaag in Brussel, bouw ik aan de volgende fase."

"Tot dusver heb ik in mijn muzikaal werk vooral gesproken vanuit mijn vredevolle, gebroken kant. Ik ben ontzettend benieuwd om in mijn nieuwste werk ook boosheid te steken. Dat is nieuw voor mij, dus daar komt wat experimenteren aan te pas. Ik heb mijn nieuw werk onlangs aan de andere Soul’Art leden laten horen en ze schrokken best. Mijn stijl is heel erg veranderd tegenover wat ik bij hen deed. Ik ben wel heel tevreden dat ik mijn woede en onbegrip kan uiten via mijn artistiek werk. In een nine-to-five heb je niet altijd de ruimte om je onbegrip om te zetten. In dat opzicht creëer ik met mijn muziek een soort vrijstaat, een fantasiewereld waar mensen zich kunnen aansluiten en identificeren.”

Onbewuste discriminatie

Die boosheid kanaliseren is stilaan een standaard geworden in hiphop. Het genre fungeert al sinds de jaren zeventig als spreekbuis om woede en onbegrip te uiten. Ook Eminem forceerde twintig jaar geleden een aanklacht op wat hij moeilijk kon verteren. In mei 2000 verscheen Eminem's derde studio album 'The Marshall Mathers LP'. Op de tracklist van de plaat vinden we 'Criminal', een nummer met controversiële, homofobe rhymes:

My words are like a dagger with a jagged edge / That'll stab you in the head, whether you're a fag or les' / Or a homosex, hermaph or a trans-a-vest / Pants or dress, hate fags? / The answer's yes / Homophobic? Nah, you're just heterophobic.

"Artiesten die haten om te haten, daar luister ik gewoonweg niet naar. De dingen die in hiphop tekstueel worden bezongen, hebben mij niet echt weerhouden om toegang te vinden tot een bijna exclusieve mannenwereld. Naar mijn gevoel heerst er eerder een onbewuste discriminatie omdat er - historisch gezien - niet veel vrouwelijke rappers tegenwind konden bieden aan het machismo. Zo werd ik met Soul’Art nauwelijks begroet maar eerder ontvangen als een groupie. Dan ging ik op het podium dubbel zo hard mijn best doen om mijzelf te bewijzen. Zo'n voorvallen hebben mij fel gemotiveerd om voor mijn plek te vechten."

“Mijn vriendin, Yaqine Hamzaoui, is fotografe en komt vaak naar mijn concerten. In die besloten context ben ik zoveel meer op mijn gemak dan wanneer ik bijvoorbeeld op straat ben. Binnen de hiphop heerst voor mij dus wel het gevoel dat ik mezelf kan zijn en is die artistieke bubbel een soort vrijstaat. Als ik haar wil kussen, doe ik dat gewoon. Het lijkt vanzelfsprekend dat de persoon waarvan je houdt, je een hand wil geven maar op straat moet ik daar soms twee maal over nadenken. Mensen kijken raar of gedragen zich plots ongemakkelijk. In het begin bracht dat veel verwarring met zich mee en vermeed ik liever zo’n situatie dan er tegenin te gaan. Ik heb mijzelf nog nooit echt gediscrimineerd gevoeld door mijn geaardheid maar ga ook niet ontkennen dat het bestaat. Ik ken genoeg mensen die op straat uitgescholden zijn vanwege hun seksuele geaardheid.”

Het belang van realmodels

Halfweg jaren negentig ontstond 'homohop', een genre dat in de coulissen werd gevormd met seksuele geaardheid als gedeelde grond. In het begin van de jaren 2010 kreeg die gemeenschap meer vorm door een nieuwe golf van artiesten. Onder meer Frank Ocean, Brockhampton en Mykki Blanco kwamen openlijk uit als gay/queer. "Aan de ene kant heb je artiesten als Tyler The Creator die hun geaardheid in een grijze zone zetten. Als hij daar twijfel mee schept, wil dat zeggen dat het hem niets uitmaakt. Aan de andere kant heb je evenwel nood aan mensen die heel bewust dat rolmodelschap opeisen. In het geval van Frank Ocean denk ik niet dat hij zich per se als rolmodel ziet maar dat hij vooral een soort zelfacceptatie vindt in zijn werk. Hij stuurt een boodschap uit waarmee hij wil aantonen dat je ofwel the whole package neemt ofwel niets.”

“Er schuilt ook een bepaald gevaar in een rolmodel zijn. Een rolmodel volgt basically een paar voorgeschreven regels, waaronder perfectie. Dan geef je bijna de boodschap mee dat iedereen perfect moet zijn. Little Simz zei daarover in een interview dat ze geen rolmodel wil zijn, maar eerder een realmodel. Dat begrijp ik helemaal; je kunt heel expliciet zijn maar er is nog steeds ruimte om fouten te maken. Eigenlijk is dat hele 'perfect-zijn' de doodsteek voor rolmodellen. Het geeft een verkeerd beeld naar de buitenwereld en iedereen die naar je opkijkt. Dan doe je met die voortrekkersrol meer kwaad dan goed.”

Opvallend genoeg wordt het gesprek rond de plaats van LGBTQ+ in de urban scene in België nauwelijks gevoerd. Zijn we zo progressief dat we het debat vooruitlopen? “Ik denk dat dat gewoon nog niet aan bod is gekomen. Als er niet over gesproken wordt, gaan mensen zich ook niet geroepen voelen om dat te delen. Ik denk wel dat je kan beginnen met muziek als medium om jezelf uit te drukken. Het is een communicatievorm waarbij je een groot platform hebt en waarmee je verandering kan brengen. Het jammere is dat je nogal snel in een vakje geplaatst wordt. Het LGBTQ+ zijn kan zo de muziek overschaduwen. Vanaf dat we een paar stappen verder zijn en er meer normalisering is, gaat de muziek weer gewoon primeren op de geaardheid. Want let's be honest: als je goede muziek maakt, ben je een goede artiest, los van wat dan ook."

Volg Martha op Instagram via @martha.daro en @visualpoetryofficial. Haar EP 'Cheap Wine & Paris' komt later dit jaar uit.

<p> </p><CENTER>___</CENTER><p><CENTER>Wil jij groeien als digital creator? Word dan lid van onze community waar je andere creators leert kennen, gratis workshops kan volgen en terecht kan voor al je vragen rond digital creativity.</CENTER></p><div class="post_button"><a href="https://login.circle.so/sign_up?request_host=community.chase.be" class="button is-small w-button">Word lid van onze community</a></div>